สถานการณ์โรคและภัยสุขภาพ ประจำวันที่ 17 ธันวาคม 2555

สถานการณ์ในต่างประเทศ

1.     สถานการณ์การติดเชื้อโคโรน่าสายพันธ์ใหม่ 2012

        ต้นเดือนธันวาคม 2555 องค์การอนามัยโลกได้ร้องขอให้นานาประเทศเฝ้าระวังการติดเชื้อโคโรน่าสายพันธ์ใหม่ 2012(Human betacorona virus 2c EMC/2012)อย่างใกล้ชิด ให้มีการสอบสวนและ ค้นหาnew cluster ของผู้ป่วยทุกกรณี เนื่องจากมีสัญญาณว่าไวรัสนี้มีการปรับตัวเองให้สามารถแพร่ระบาดจากคนสู่คนได้ David Heymann ประธานthe UK Health Protection Agency และหัวหน้า the communicable-diseases programme at the WHO during the 2003 SARS epidemic กล่าวว่าโรคนี้มีความรุนแรงมากเทียบเท่ากับโรคไข้หวัดนก  เนื่องจากทำให้เกิด severe pneumonia และมีอาการไตวายร่วมด้วยร้อยละ 55.5 อัตราป่วยตายมากกว่าร้อยละ 50 พื้นที่ที่มีการระบาดมีเฉพาะประเทศแถบตะวันออกกลาง 3 ประเทศได้แก่ ประเทศจอร์แดน ซาอุดิอาระเบียและกาตาร์ โดยมีผู้ป่วยยืนยัน 9 ราย เสียชีวิต 5 ราย  อย่างไรก็ตามการติดต่อจากคนสู่คนก็ไม่เกิดขึ้นโดยง่าย จากข้อมูลผู้สัมผัสทั้งคนในในครอบครัวและบุคลาการทางการแพทย์ผู้ป่วยและเสียชีวิตไม่มีรายงานป่วยจากโรคนี้เพิ่ม ดังนั้นการค้นหาผู้ป่วยโดยเฉพาะใน clusters of severe pneumoniaจึงมีความสำคัญ เนื่องจากทั่วโลกเกิด clusters 2 clusters ทั้งเกิดในครอบครัวเดียวกัน และกลุ่มบุคคลากรทางการแพทย์  เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2555เมืองริยาร์ด ประเทศซาอุดิอาระเบียมีรายงานclusterในครอบครัวมีผู้ป่วยrespiratory disease 4 ราย ตรวจทางห้องปฎิบัติการได้ผลบวก 3 ราย probable 1 ราย เสียชีวิต 2 ราย ส่วนในกลุ่มบุคลกรทางการแพทย์มีรายงานว่าระหว่างวันที่ 7-21 เมษายน 2555 เกิดclustersevere pneumoniaขึ้นในตึกผู้ป่วยหนัก  Zarqa public Hospital blue state Amman ประเทศจอร์แดน พบผู้ป่วย 11 รายเป็นแพทย์ 1 ราย พยาบาล 7 ราย น้องชายพยาบาล 1 ราย และผู้ปวย 2 ราย มีผู้เสียชีวิต 2 ราย 1ใน 2 รายเป็นพยาบาล ช่วงที่มีการระบาดมีการตรวจตัวอย่างหลายเชื้อได้ผลลบ เจ้าหน้าที่จึงเก็บตัวอย่างจากผู้เสียชีวิต 2 รายไว้ และส่งตรวจหาเชื้อดังกล่าวในเดือนพฤศจิกายน 2555 ซึ่งได้ผลบวก

Time line(สำคัญ)

 วันที่ 24 เมษายน 2555:  รายงานกลุ่มผู้ป่วย respiratory disease ในAmman ประเทศจอร์แดน ตรวจcoronavirus ได้ผลลบ มีการเก็บตัวอย่างจากผู้เสียชีวิต2 รายไว้และตรวจใหม่ในเดือนพฤศจิกายน 2555 ได้ผลบวกต่อเชื้อโคโรน่าสายพันธ์ใหม่ 2012

มิถุนายน 2555: Dr Soliman Fakeeh Hospital รายงานผู้ได้รับการยืนยันติดเชื้อโคโรน่าสายพันธ์ใหม่2012 รายแรกของประเทศซาอุดิอาระเบีย เป็นเพศชายอายุ 60 ปี อาศัยที่เมือง Jeddah, Saudi Arabia เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วยอาการ severe pneumonia และ acute renal failure เสียชีวิตเมื่อ 24 มิถุนายน 2555

วันที่ 20 กันยายน 2555 Ali Mohamed Zaki, a microbiologist at Dr Soliman Fakeeh Hospital เมืองJeddahประเทศ Saudi Arabia รายงานการติดเชื้อโคโรน่าสายพันธ์ใหม่

วันที่ 22 กันยายน 2555 The UK Health Protection Agency  รายงานผู้ติดเชื้อโคโรน่ารายที่ 2 (รายแรกของประเทศกาตาร์) เป็นชายอายุ 49 ปี ก่อนป่วยไปร่วมทำพิธีอุมเลาะห์ที่ประเทศซาอุดิอาระเบีย(มีอาการคล้ายไข้หวัดขณะอยู่ด้วย) มีอาการคล้ายรายแรกเมื่อวันที่ 3 กันยายน 2555 ได้ส่งตัวรักษาต่อที่กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ปัจจุบันหายเป็นปกติ

วันที่ 26 กันยายน 2555 นักวิจัยของ the Erasmus Medical Centre ใน Rotterdam ประเทศ Netherlands เก็บรักษาthe coronavirus genome sequence ไว้ที่ GenBank, และตั้งชื่อ human betacoronavirus 2c EMC/2012
วันที่ 27 กันยายน 2555 the journal EuroSurveillance ตีพิมพ์รายงาน 2 ฉบับได้แก่ case definition and recommendation for public health measures โดยthe European Centre for Disease Prevention and Control (the EU’s equivalent of the United States’ CDC) และthe UK’s Health Protection Agency, และการตรวจหาเชื้อโดย t PCR-based identifying tests,โดยนักวิทยาศาสตร์ที่the HPAในกรุง Berlinและ the Erasmus Medical Center ใน Rotterdam

วันที่ 17 ตุลาคม 2555 the New England Journal of Medicine รายงาน the first Saudi case ซึ่งเขียนโดย Dr. Ali Moh Zaki of the Soliman Fareek Hospital ใน Jiddah aและDr. Ron Fouchier และคณะจาก Erasmus.

วันที่ 4 พฤศจิกายน 2555 รายงานผู้ยืนยันติดเชื้อรายที่ 2 ของประเทศซาอุดิอาระเบีย

วันที่ 13 พฤศจิกายน 2555 UK’s Health protection Agency เปิดเผยผลลลลลจากการตรวจทางห้องปฏิบัติการcomplete genome ซึ่งพบในผู้ป่วยชาวกาตาร์ ที่ไปรักษา ณ ลอนดอน มีลักษณะคล้ายกับ genome ของค้างคาวที่พบในประเทศเนเธอร์แลนด์เมือหลายปี

วันที่  23 พฤศจิกายน 2555 ประเทศซาอุดิอาระเบียรายงานclusterในครอบครัวมีผู้ป่วยrespiratory disease 4 ราย ตรวจทางห้องปฎิบัติการได้ผลบวก 3 ราย probable 1 ราย เสียชีวิต 2 ราย

วันที่  23 พฤศจิกายน 2555 ประเทศกาตาร์รายงานผู้ติดเชื้อรายใหม่(รายที่ 2 ของประเทศ) ผู้ป่วยเข้ารับการรักษาในประเทศเยอรมันและสหรัฐอเมริกา

วันที่ 3 ธันวาคม 2555 The World Health Organization ณ Geneva, Switzerlandร้องขอให้นานาประเทศฝ้าระวังและสอบสวน any clusters of severe respiratory disease, ร่วมกับการตรวจทางห้องปฏิบัติการกรณีที่สงสัย

วันที่ 4 ธันวาคม 2555 The World Health Organization สรุปรายงานผู้ติดเชื้อยืนยัน 9 ราย เสียชีวิต 5 ราย กระจายใน 3 ประเทศแถบตะวันออกกลาง ได้แก่ ประเทศซาอุดิอาระเบีย จอร์แดนและกาตาร์

    

      การติดเชื้อโคโรน่าสายพันธ์ใหม่ 2012 แม้จะมีข้อมูลบ้างแต่ยังไม่ชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การติดต่อ อาการและอาการแสดง(Shedding range) ตลอดจนพาหะ ทีมนักวิจัยรวมทั้ง Christian Drosten, director of the Institute of Virology at the University of Bonn Medical Centre ใน  Germany จึงมีการพัฒนาdiagnostic test  และทดลองในห้องปฏิบัติการพบว่าเชื้อนี้สามารถเจริญเติบโตในเซลล์ร่างกายของค้างคาง หมูและคนได้ อย่างไรก็ตามhuman CoVs ไม่สามารถเจริญเติบโตในค้างคาวได้ ชี้ให้เห็นว่าไวรัสนี้จะใช้receptorเฉพาะในhostแต่ละชนิด อาจกล่าวได้ว่าโอกาสที่จะเกิดcross-host transmissionน้อย ดังนั้นไวรัสรี้อาจจะอยู่ค้างคาวแล้วพัฒนาและjumpมาที่คน และทำให้กลุ่มคนติดเชื้อต่อไป ข้อมูลค่อนข้างสำคัญว่าreceptorนี้(anglotensin-coverting enzyme 2 หรือACE  2)นี้สามารถพบที่ปอด

2.     สถานการณ์โรคไข้หวัดนกในสัตว์ปีก

2.1             Indonesia

    Prof. Dr. drh. Chairul Anwar Nidom หัวหน้าthe Laboratory of Avian Influenza Research Centre University of Airlangga (Airlangga University) เปิดเผยว่าการแพร่ระบาดของโรคไข้หวัดนกในสัตว์ปีกตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2555ใน 4 จังหวัดของเขต central west และeast ของเกาะชวา และYagyakarta เชื้อที่เป็นสาเหตุการระบาดครั้งนี้เป็นvirus bird flu subclade 2.3.2 (แต่มีการตรวจพบสายพันธ์เดิมด้วย) ทำให้มีเป็ดและนกกระทาเสียชีวิตมากกว่า350,000 ตัว โดยระบุว่าsubclade2.3.1 (ใหม่)นำเข้าประเทศอินโดนีเซียผ่านการเคลื่อนย้ายของสัตว์ปีก(สัตว์ปีกนำเข้า) และได้เสนอรัฐบาลให้ระงับการนำเข้าสัตว์ปีกดังกล่าว สอดคล้องกับ Director General of Livestock and Animal Health Ministry of Agriculture, Gratitude Iwantoroที่เผยเช่นกันว่า เชื้อไวรัสที่มีการแพร่ระบาดขณะนี้เป็น new virus variants coded 2.3.2 ซึ่งมีแหล่งจาก ประเทศเวียดนาม จีน ลาว และไทย ประเทศอินโดนีเซียนำเข้าเป็ดจากประเทศ Britain, France, Germany และ Malaysia

     Dr. Rita M. Ridwan, the director of disease control กระทรวงสาธารณสุขประเทศอินโดนีเซียกล่าวว่า ได้ทำการสอบสวนโรคร่วมกับหลายกระทรวง  โดยมุ่งไปที่เขตที่มีการระบาด และได้สั่งให้ทุกหน่วยงานรายงานสัตว์ปีกเสียชีวิต นอกจากนั้น Tjandra Yoga Aditama. DirekturJenderalPengendalian Disease and Environmental Health (P2PL) กระทรวงสาธารณสุขเพิ่มเติมว่าพบการกลายพันธ์(Clade ใหม่)ในหลายNegara Nanum ของประเทศอินโดนีเซีย นอกจากนั้นขณะนี้ subclade 2.3.2มีการแพร่ระบาดในสัตว์ปีกของ Vietnam, Cambodia, Nepal, India, Bangladesh, Bhutan, Japan, Korea,  และ Hong Kong ขณะนี้ประเทศอินโดนีเซียได้มีการเตรียมรับมือการระบาดของโรคนี้ในคน โดยsetting rapid response team เตรียมโรงพยาบาลรองรับผู้ป่วย และให้สุขศึกษาการป้องกันตัวเอง ด้านกระทรวงเกษตร   ได้ระงับเป็ดนำเข้าจาก Malaysia, China, Hong Kong, Japan, Korea, Vietnam, Laos, และ Thailandแล้ว

     จากข้อมูลขององค์การอนามัยโลก พบว่าตั้งแต่ปี 2546ที่เริ่มพบการระบาดของโรคไข้หวัดนกจนถึงปัจจุบัน มีผู้เสียชีวิตทั่วโลก 359 ราย ในจำนวนนั้นอาศัยในประเทศอินโดนีเซีย 159 ราย

2.2             Mexico

      พบเชื้อ H7N3 ในนก Common Grackle:Quiscalus quiscula(Icteridae)ที่ Tepatitlan de Morelos, JALISCO เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2555 มีนกตาย 8 ตัวและทำลาย 2ตัว และนก Barn Swallow:Hirundo rustica(Hirundinidae)เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2555 มีนกตาย 1 ตัว

3.     สถานการณ์โรคไข้หวัดนกในคน

 3.1 Indonesia

           The Directorate General of Disease Control, and the Environmental Health [Service]กระทรวงสาธารณสุข ประเทศอินโดนีเซียเปิดเผยว่ามีผู้ยืนยันติดเชื้อไข้หวัดนกรายใหม่(รายที่ 192 ของประเทศ)        confirmed by the Center for Basic Biomedical and Health Technologies, Balitbangkes ผู้ป่วยรายนี้เป็นเด็กชายอายุ 4 ปี อาศัยที่ Kampung Nagregหมู่บ้าน Gorowong Villageอำเภอ  Parung Panjang, Bogor ตะวันตกของเกาะชวา เริ่มมีไข้ตั้งแต่ 20 พฤศจิกายน 2555 5 วันที่ 5 ธันวาคม 2555 ได้เข้รับการรักษาที่ health centre และส่งต่อไปยังคลินิกเอกชน RSIA วันที่ 6 ธันวาคม 2555 ได้รับการส่งต่อยังยังโรงพยาบาลประจำอำเภอ Tangerang ด้วยอาการไข้ ไอ หายใจลำบาก อาการไม่ดีขึ้นและเสียชีวิตเวลา 23.40 น. ผู้เสียชีวิตรายนี้ได้รับการตรวจยืนยันเชื้อจาก the Center for Basic Biomedical and Health Technologies, Balitbangkes.
       ผลการสอบสวนทางระบาดวิทยาพบว่าก่อนป่วยได้ไปสัมผัสซากสัตว์ปีก รวมทั้งซากเป็ดตายของเพื่อนบ้าน Director General of Disease Control and Environmental Health, Prof. Dr.Tjandra Yoga Aditama ซึ่งเป็น focal point of the International Health Regulations (IHR)กล่าวว่ารายนี้เป็นผู้ติดเชื้อรายที่ 192  และเสียชีวิตรายที่ 160 ของประเทศ ขณะนี้ได้รายงานองค์การอนามัยโลกแล้ว

4. สถานการณ์พายุสุริยะ

         รศ.บุญรักษา สุนทรธรรม นักดาราศาสตร์ไทย ในฐานะผู้อำนวยการสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) เปิดเผยว่า แม้จะมีหลายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นใกล้วันสิ้นโลกที่มีการทำนายไว้ ในวันที่ 21 ธันวาคม จนทำให้หลายคนเชื่อมโยงเรื่องราว วิตกกังวล และสนับสนุนความเชื่อว่าโลกจะแตก จากเหตุการณ์พายุ แผ่นดินไหว รวมถึงพายุสุริยะ แต่ในมุมมองของนักวิทยาศาสตร์ ฟันธงได้ว่าไม่เป็นความจริง และไม่เชื่อว่าจะเป็นเช่นนั้น

       อย่างไรก็ตาม นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่ามีความเป็นไปได้พายุสุริยะจะเกิดขึ้นอีกครั้งในปีช่วง พ.ศ.2554-2560 แม้ยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัด แต่มีการคาดการณ์ว่าพายุสุริยะจะรุนแรงที่สุดในช่วงกลางปี 2556 แต่ยังคงยืนยันว่าไม่มีผลกระทบต่อโลกมากนัก  ดร.อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา อดีตนักวิทยาศาสตร์องค์การนาซา ได้ปาฐกถาเรื่อง “ภัยพิบัติกับอนาคตประเทศไทย” ในงานสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 4 ตอนหนึ่งว่า ในช่วงเดือน ธ.ค.ปีนี้พายุสุริยะจะรุนแรงมากกว่าปกติ ซึ่งเกิดขึ้นทุก 11 ปี อาจทำให้ไฟฟ้าดับ หรือทำให้ระบบการสื่อสารเสียหาย และถ้ารุนแรงมากอาจทำให้เกิดแผ่นดินไหวด้วย และปีนี้ก็เป็นปีที่ 11 พอดี 11 ปีที่แล้วไฟฟ้าแถวแคนาดาและอเมริกาดับหมดเลยดร.อาจอง กล่าวว่า ตั้งแต่ จ.ประจวบคีรีขันธ์ลงไป ระนอง ภูเก็ต กระบี่ สุราษฎร์ธานี ซึ่งมีรอยเลื่อนอยู่บ้างอาจจะทำให้เกิดแผ่นดินไหว ดังนั้นอาจเกิดสึนามิขึ้นได้อีก

       ศ.ดร.เดวิด รูฟโฟโล ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เผยว่าพายุสุริยะที่เกิดทุก 11 ปีนั้น ไม่เคยทำให้ มนุษย์ตาย มนุษย์บาดเจ็บ สิ่งปลูกสร้างพัง (ไม่เคยเกิดแบบภาพยนตร์ 2012)  บางครั้ง เคยมีผลกระทบต่อ ดาวเทียม (และการสื่อสาร) ยานอวกาศ  เครื่องบินใกล้ขั้วโลกเหนือ  ระบบไฟฟ้า (โดยเฉพาะในประเทศใกล้ขั้วโลกเหนือ)  น่าจะกระทบนักบินอวกาศ หากไปดวงจันทร์หรือดาวอังคาร ฯลฯ